Son yeniləmə tarixi: 05.08.2024 08:10:34

Neonatologiya

Neonatologiya yeni doğulmuş körpələrin sağlamlıq problemlərinə və tibbi ehtiyaclarına diqqət yetirən tibb sahəsidir. Bu sahədə mütəxəssislər tez-tez vaxtından əvvəl doğulmuş və ya doğuşdan dərhal sonra sağlamlıq problemləri olan körpələrə qulluq edirlər. Neonatoloqlar yeni doğulmuş körpələrin xüsusi tibbi ehtiyaclarını qarşılamaq üçün xüsusi təlim keçmiş həkimlərdir.

Neonatoloq kimdir?

Neonatoloq yeni doğulmuş körpələrin sağlamlıq problemlərini müalicə edən və onların inkişafını izləyən mütəxəssis həkimdir. Neonatoloqlar xüsusilə vaxtından əvvəl doğulmuş körpələrin və ağır tibbi problemləri olan yenidoğulmuşların qayğısına qalırlar. Onlar tənəffüs problemləri, ürək problemləri, infeksiyalar, metabolik pozğunluqlar və inkişaf problemləri kimi müxtəlif sahələrdə ixtisaslaşırlar.

Vaxtından əvvəl doğum

Vaxtından əvvəl doğum 37-ci həftədən əvvəl baş verən doğuşa deyilir. Bu vəziyyət körpələr üçün müxtəlif sağlamlıq problemləri yarada bilər və onların xüsusi tibbi baxıma ehtiyacı olur. Vaxtından əvvəl doğumun səbəbləri arasında ana sağlamlığı problemləri, çoxdöl hamiləlik, infeksiyalar və bəzi genetik faktorlar yer ala bilər.

Vaxtından əvvəl doğuşun fəsadları

Vaxtından əvvəl doğmuş körpələrdə tənəffüs çatışmazlığı, tənəffüs distress sindromu, intraventrikulyar qanaxma və bronxopulmoner displaziya kimi fəsadlar baş verə bilər. Bu problemlər körpələrin həyat keyfiyyətinə və inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Həmçinin, vaxtından əvvəl doğulmuş körpələrdə görmə və eşitmə problemləri, beyin inkişafı pozğunluqları və uzunmüddətli inkişaf problemləri də müşahidə oluna bilər.

Neonatoloq və Pediatr fərqi

Neonatoloqlar yenidoğulmuş körpələrin sağlamlığına diqqət yetirən mütəxəssislərdir, pediatrlar isə daha geniş yaş qrupundakı uşaqlarla işləyirlər. Neonatoloqlar xüsusilə vaxtından əvvəl doğulmuş və ya ağır tibbi problemləri olan körpələrə baxır, pediatrlar isə uşaqların ümumi sağlamlığını izləyir və müalicə edir. Neonatoloqlar yenidoğulmuş körpələrin xüsusi tibbi ehtiyaclarını qarşılamaq üçün xüsusi təlim keçirlər, pediatrlar isə uşaqların ümumi sağlamlığını izləmək və müalicə etmək üçün geniş təlim keçirlər.

Erkən doğuş əlamətləri və anadangəlmə ürək qüsurları

Erkən doğuş əlamətləri arasında tənəffüs çatışmazlığı, yavaş inkişaf və anadangəlmə ürək qüsurları kimi problemlər ola bilər. Bu əlamətlər vaxtında aşkar edildikdə və müalicə edildikdə körpənin sağalma şansı artır. Erkən doğuş əlamətləri arasında ayrıca ananın hamiləlik dövründə yüksək təzyiq, infeksiyalar, qanaxma və digər sağlamlıq problemləri də yer alır.

Yenidoğulanların eşitmə skrininqi və uşaqlarda eşitmə problemi

Yenidoğulanların eşitmə skrininqi erkən yaşlarda eşitmə problemlərinin aşkar edilməsi üçün vacibdir. Eşitmə problemi olan uşaqlar vaxtında müalicə almadıqda, onların danışıq və dil inkişafı ləngiyə bilər. Yenidoğulanların eşitmə skrininqi doğuşdan qısa müddət sonra aparılmalı və hər hansı bir problem aşkarlandıqda dərhal müalicə tədbirləri görülməlidir. Eşitmə skrininqi zamanı istifadə olunan metodlar arasında otoakustik emisyonlar (OAE) və avtomatik beyin sapı auditor cavabları (ABR) testləri yer alır.

Neonatologiyanın əsas müalicə sahələri

Neonatologiya müxtəlif xəstəliklər məşğul olur, bunlar arasında:

• Vaxtından əvvəl doğmuş körpələrdə tənəffüs çatışmazlığı sindromu (RDS), bronxopulmoner displaziya (BPD) və intraventrikulyar qanaxma (IVH) kimi problemlər.
• Tənəffüs problemləri: Respirator distress sindromu (RDS) və digər tənəffüs pozğunluqları, mekonium aspirasiya sindromu və yenidoğanın keçici taxipneası (TTN).
• Anadangəlmə anomaliyalar: Anadangəlmə ürək anomaliyaları, həzm sisteminin anomaliyaları və malformasiyaları, sinir borusu qüsurları.
• İnfeksiyalar: Neonatal sepsis, neonatal meningit və digər bakterial, viral və göbələk infeksiyaları.
• Metabolik problemlər: Fenilketonuriya (PKU), anadangəlmə hipotiroidizm və digər metabolik xəstəliklər.
• Hematoloji problemlər: Neonatal anemiya və hemolitik xəstəliklər (Rh uyğunsuzluğu, ABO uyğunsuzluğu).
• Yenidoğanın eşitmə skrininqi: Eşitmə itkisi və eşitmə pozğunluqları üçün skrininq.
• İkinci və üçüncü trimestr problemləri: Perinatal asfiksiya (postnatal oksigen çatışmazlığı) və erkən doğuşdan sonra problemlər.
• Doğuşdan sonrakı infeksiyalar: Sepsis və digər infeksiyalar, yenidoğanın doğum kanalı infeksiyaları.
• Bilirubin mübadiləsi pozğunluqları: Yenidoğulmuşlarda sarılıq (hiperbilirubinemiya).
• Yenidoğulmuşların digər problemləri: Yenidoğanın qidalanma problemləri və inkişaf problemləri.